سیمای کودکان کار در آثار داستانی کودک و نوجوان فارسی پس از انقلاب اسلامی

Authors

  • عاطفه جمالی استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه هرمزگان
  • مریم زبیدی فارغ التحصیل کارشناسی ارشد ادبیات کودک و نوجوان از دانشگاه هرمزگان
Abstract:

داستان‌های کودک و نوجوان، به طور عام و داستان‌های کودکان کار و خیابانی، به طور خاص، با فراهم آوردن زمینه و فضای تخیلی، به مخاطبان خود این امکان را می‌دهند تا ضمن هم‌ذات‌پنداری و همانندسازی با شخصیت‌های داستان، به وجهی خیالی، اما معرفت‌شناسانه، ماجراها و کشمکش‌های گاه ناخوشایند زندگی را نیز تجربه کنند و افق دیدشان را گسترش بخشند. از سویی، دقت‌نظر در شیوة تحلیل و جهت‌گیری‌های متون داستانی به مقولة کار کودکان، روشنگر دگرگونی ذهنیت یا الگوهای گفتمانی مربوط به کار کودک در گذر زمان، خواهد بود. در این مقاله که به شیوة تحلیل محتوای کیفی، بیش از پنجاه رمان و مجموعه‌داستان با نگاهی جامعه‌شناسانه بررسی شده‌است،کوشیده‌ایم تا به این پرسش بنیادین پاسخ گوییم که داستان کودک و نوجوان ایران پس از انقلاب اسلامی در گسترة چندین دهه نسبت به کار کودک و زندگی کودکان کار و خیابان چه الگوها و دیدگاه‌هایی را فرانموده‌است. یافتة نهایی پژوهش به‌اجمال نشان می‌دهد که نگاه به کار کودک در جهان سنتی و روستایی داستان، به مثابة عنصری مثبت و مرحله‌ای برای تشرف او به بزرگسالی، و در فضای شهری و صنعتی در حکم مقوله‌ای از جنس استثمار و تعرض به حقوق کودک است. این دگرگونی با تحولات اجتماعی ایران و جایگزینی اقتصاد عمدتاً دهقانی با اقتصاد صنعتی هم‌نوایی دارد.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

بررسی بازنمایی کار کودکان در آثار داستانی کودک و نوجوان زبان فارسی (1390-1357)

در جوامع ابتدایی کودکان با داشتن حداقل بنیه ی بدنی مورد نیاز، وارد دنیای کار می شدند و فرزند آدمی ناچار به تجربه ی دوره های متعدد فرهنگی و اجتماعی نبوده است. اما دنیای صنعتی کار در چند قرن اخیر، حضور متخصصانی آگاه را می طلبد. در چنین فضایی کودکان در جایگاه نیروهای کار آینده قرار می گیرند و از تلاش برای آموزش و آماده سازی تدریجی آنان سخن به میان می آید. زمان بر بودن چنین تعلیماتی موجب پیدایش دور...

15 صفحه اول

فراز و فرودهای شعر کودک و شعر نوجوان ایران در سه دهه پس از انقلاب

نویسنده در مقالة حاضر وضعیت شعر کودک و شعر نوجوان ایران را در سه دهه پس از انقلاب توصیف و تحلیل می‌کند. محور برخی از پرسش‌ها، جریان‌های شعری، مختصات هر جریان، شرایط اجتماعی، شاعران مهم‌تر و شاعران جهت‌دهنده است و چارچوب آن نظری، تاریخی، توصیفی و تحلیلی است. این مقاله نخستین اثری است که به این شکل به جریان‌ها، آثار و شاعران سه دهه پرداخته است. بررسی برخی از مختصات دهة شصت (انقلاب و دفاع مقدس، رش...

full text

بررسی کارکرد فانتزی ؛همچون تمهیدی کلیشه شکن در داستان های برگزیده‌ی کودک و نوجوان پس از انقلاب اسلامی

کلیشه های جنسیتی باورهای قالبی مشترک فرهنگی درباره ی رفتارها ،فعالیت‌ها و صفات زنانه و مردانه هستند. در این کلیشه ها گروه های مردان و زنان با یکدیگر مقایسه می‌شوند و معمولا این ارزشیابی به تبعیض جنسی می‌انجامد. الگویابی جنسی از دوران کودکی آغاز می شود و کتاب‌های کودک و نوجوان در کنار دیگر ابزارهای جامعه‌پذیری، نقش چشمگیری در انتقال هنجارها و شکل دادن به هویت جنسی دارند. پژوهش‌های محققان نشان می...

full text

تصویر روستا در شعر کودک و نوجوان پس از انقلاب اسلامی

روستا و بافت فیزیکی، طبیعی، انسانی و حیوانی آن یکی از عمده ترین موضوعات شعر کودک و نوجوان می باشد. به ویژه پس از انقلاب اسلامی رویکرد شاعران به این موضوع بسیار گسترده است. از طرف دیگر، چون شاعران کودک و نوجوان روستا را به عنوان یک آرمان شهر تلقی می کنند، نگاه آنان به محیط آن به دور از واقعیت است. بنابر این، با توجه به این مساله، این پژوهش بر آن است تا مشخص کند که آیا روستا و مسائل پیرامون آن بی...

15 صفحه اول

بازنمایی مناسبات نسلی از منظر ادبیات داستانی پیش و پس از انقلاب اسلامی

پرسش اصلی مقالۀ حاضر این است که شش رمان معاصر فارسی در بازۀ زمانی پیش و پس از انقلاب اسلامی چه تصویری از الگوی روابط بین نسلی را در خانواۀ ایرانی ترسیم کرده است و در این زمان چه تغییری در روایت رمان­ها از مناسبات نسلی درون خانواده ایجاد شده است. بنابراین، ادبیات داستانی را به‌مثابة میانجی فهم­مان از تحولات جامعه در این زمینه در نظر گرفته‌ایم­ و از آنجا که با هدف مطالعۀ ژرف و عمیق روایت­ها به‌دن...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 21  issue 73

pages  129- 129

publication date 2017-09-23

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023